Od ponad trzech lat Stowarzyszenie Inwalidów Wzroku monitoruje dostępność osób niepełnosprawnych i seniorów do obiektów wymiaru sprawiedliwości w Jeleniej Górze, Kamiennej Górze, Lubaniu Śl. i Lwówku Śl., których administratorem jest dyrektor miejscowego Sądu Okręgowego. Szczegółowe zasady dostosowania infrastruktury sądowej sformułowane zostały w publikacji Biura Rzecznika Praw Obywatelskich ”Dostęp osób z niepełnosprawnościami do wymiaru sprawiedliwości. Analiza i zalecenia” 2016. Z biuletynu tego wynika, że utrudnienia dla środowiska osób niepełnosprawnych polegają przede wszystkim na stereotypowym postrzeganiu tych osób przez pracowników wymiaru sprawiedliwości, którzy nie zawsze znają rzeczywiste problemy i potrzeby osób z dysfunkcją narządu ruchu, wzroku, słuchu oraz z niepełnosprawnością intelektualną lub psychiczną. Istotne są również bariery w zakresie dostępności przestrzennej i architektonicznej, a także w komunikacji społecznej werbalnej, pisemnej i elektronicznej.
W ostatnim czasie przedstawiciele Stowarzyszenia Inwalidów Wzroku i Społeczny Rzecznik Osób Niepełnosprawnych i Pacjentów Ziemi Jeleniogórskiej spotkali się z dyrektorem w Sądzie Okręgowym w Jeleniej Górze Panią Elżbietą Szuflicką – Leszkiewicz. W trakcie rozmowy podkreślono wyraźnie, że proces dostosowania sądów podległych okręgowi jest tematem szczególnej uwagi Ministerstwa Sprawiedliwości, które na zaplanowane działania przeznacza odpowiednie środki finansowe.
W efekcie podjęto wiele prac inwestycyjnych, do których należą przede wszystkim windy osobowe. Zamontowano je w budynkach Sądów w Kamiennej Górze i Lwówku Śl. W ubiegłym roku oddano do użytku windę w Oddziale Jeleniogórskiego Sądu przy ulicy Bankowej. Tam, gdzie nie ma jeszcze windy, rozprawy z udziałem osób niepełnosprawnych odbywają się w salach na parterze. Wokandy elektroniczne przed salami rozpraw wyświetlane są już w powiększonym rozmiarze czcionki. Wszystkie sale rozpraw o powierzchni powyżej 50 metrów kwadratowych wyposażone zostały w system nagłośnienia ułatwiający udział w rozprawie osobom z osłabionym słuchem. Do obsługi osób niesłyszących i głuchoniemych zatrudniani są tłumacze języka migowego. W okolicach sądów tam, gdzie to jest możliwe, wyznaczone są „niebieskie koperty”. Zauważyć trzeba, mówi Mirosława Jośko z SIW‑u, że dostęp do sądów w wymienionych wyżej miejscowościach systematycznie poprawia się.
W procesie likwidowania wszelkich barier w obiektach wymiaru sprawiedliwości uczestniczą także inne sądy. Dyrektor Sądu w Wałbrzychu Danuta Kowal potwierdza w rozmowie, że proces dostępu do sądów poprawia się również w subregionie wałbrzyskim. Jak wydaje się, obsługa osób niepełnosprawnych i osób starszych pozostawia jednak wciąż jeszcze wiele do życzenia i wymaga dalszych innowacji. Poza likwidacją barier architektonicznych konieczne są działania i systemowe rozwiązania technologiczne dla osób głuchoniemych, niewidomych, słabowidzących, dla osób starszych, które mają problem na etapie choćby pozyskiwania niezbędnych informacji w sądach. Podobna sytuacja występuje również w pozostałych instytucjach, urzędach i punktach usługowych. Konieczne są do zorganizowania i przeprowadzenia kursy języka migowego i szkolenia warsztatowe w zakresie profesjonalnej kompetentnej obsługi klienta o szczególnych potrzebach i wymaganiach. Dyrektor Sądu w Jeleniej Górze oczekuje od stron inicjujących postępowanie sądowe, już na etapie zgłoszenia, powiadomienia Sądu o tym, że w procesie będą uczestniczyć osoby niepełnosprawne i starsze z precyzyjnym określeniem dysfunkcji. Takie powiadomienie zagwarantuje, że rozprawa odbędzie się w warunkach dostosowanych do potrzeb tych osób.
Warto zaznaczyć, że obecnie wobec zagrożenia epidemiologicznego rozprawy wyznaczane są rzadziej, dotyczą tylko spraw najważniejszych i z tego rodzaju świadomością, także w trosce o zdrowie, trzeba się liczyć.