Rząd odpo­wia­da RPO, co robi w spra­wie dein­sty­tu­cjo­na­li­za­cji opie­ki nad oso­ba­mi star­szy­mi i z niepełnosprawnościami

Zda­niem rzą­du w Pol­sce nie ma potrze­by przyj­mo­wa­nia Naro­do­we­go Pro­gra­mu Dein­sty­tu­cjo­na­li­za­cji, ponie­waż sto­so­wa­ne są inne narzędzia 

Co roku 900 osób powra­ca z domów pomo­cy spo­łecz­nej do spo­łecz­no­ści lokalnej 

MRPiPS poda­je dane sta­ty­stycz­ne doty­czą­ce deinstytucjonalizacji

Dein­sty­tu­cjo­na­li­za­cja to pro­ces odej­ścia od opie­ki w dużych insty­tu­cjach na rzecz zapew­nie­nia wspar­cia w śro­do­wi­sku lokal­nym — w miej­scu zamiesz­ka­nia, np. poprzez asy­sten­ta oso­bi­ste­go lub kame­ral­nych wpro­wa­dza­nych w spo­łecz­no­ści lokal­nej for­mach typu miesz­ka­nia chronione. 

W sierp­niu 2018 r. RPO ponow­nie napi­sał do rzą­du, że senio­rzy i oso­by z nie­peł­no­spraw­no­ścia­mi nadal ska­zy­wa­ni są na prze­pro­wadz­kę do dużych insty­tu­cji opie­ki, nawet jeśli tego nie chcą – nie ma bowiem dla nich wła­ści­we­go wspar­cia w miej­scu zamiesz­ka­nia. W listo­pa­dzie 2017 r. RPO wraz z 54 orga­ni­za­cja­mi spo­łecz­ny­mi skie­ro­wał do pre­mie­ra apel w tej spra­wie. Cho­dzi o przy­ję­cie Naro­do­we­go Pro­gra­mu Dein­sty­tu­cjo­na­li­za­cji — przej­ścia od opie­ki insty­tu­cjo­nal­nej do wspar­cia w spo­łecz­no­ści lokal­nej. Wcze­śniej resort rodzi­ny, pra­cy i poli­ty­ki spo­łecz­nej nie odpo­wie­dział na apel.

- W sys­te­mie pomo­cy spo­łecz­nej w Pol­sce na prze­strze­ni ostat­nich lat wpro­wa­dzo­no i nadal pro­wa­dzi się dzia­ła­nia uwzględ­nia­ją­ce potrze­by więk­szej samo­dziel­no­ści, w tym życia w śro­do­wi­sku lokal­nym, a nie w insty­tu­cji, jaką jest dom pomo­cy spo­łecz­nej – napi­sa­ła w odpo­wie­dzi RPO 4 paź­dzier­ni­ka 2018 r. wice­mi­ni­ster rodzi­ny, pra­cy i poli­ty­ki spo­łecz­nej Elż­bie­ta Boja­now­ska. Poda­ła naj­now­sze dane sta­ty­stycz­ne (na koniec 2017 r.):

W 677 miesz­ka­niach chro­nio­nych są dziś 2863 miej­sca (na lata 2017–2021 na miesz­ka­nia chro­nio­ne zapla­no­wa­no w budże­cie w ramach pro­gra­mu „Za życiem” 108 mln zł, w tym 12 mln zl w 2017 r.i po 24 mln zł od roku 2018).

Z 779 śro­do­wi­sko­wych domów samo­po­mo­cy (miejsc tera­pii i tre­nin­gu w pobli­żu domu) korzy­sta 31 345 osób (dwa nowe śro­do­wi­sko­we domy samo­po­mo­cy na 60 miejsc ogó­łem zosta­ły uru­cho­mio­ne na począt­ku 2018 r., a w ramach pro­gra­mu „Za życiem” uru­cho­mio­no jeden ŚDS, czte­ry filie ŚDS, 20 miejsc w nowym ŚDS, 40 miejsc w filiach oraz 11 miejsc w domach już istniejących).

Na ŚDS dla osób ze sprzę­żo­ną nie­peł­no­spraw­no­ścią oraz dla osób ze spek­trum auty­zmu samo­rzą­dy dosta­ły 52 mln zł. Na lata 2017–2021 w Pro­gra­mie „Za życiem” zapla­no­wa­no dofi­nan­so­wa­nie na 347 mln zł. Pla­nu­je się uru­cho­mie­nie 380 nowych miejsc dla osób ze spek­trum auty­zmu lub nie­peł­no­spraw­no­ścia­mi sprzę­żo­ny­mi, z cze­go 162 miej­sca w nowych ośmiu ŚDS oraz 80 miejsc w czte­rech nowych filiach domów już istniejących.

Dota­cja celo­wa na dzia­łal­ność ośrod­ków wspar­cia dla osób z zabu­rze­nia­mi psy­chicz­ny­mi wyno­si 200% kry­te­rium docho­do­we­go oso­by samo­dziel­nie gospo­da­ru­ją­cej (tj. 1268 zł). W roku 2018 będzie to 230%, a od roku 2019 — 250%.

Na ośrod­ki wspar­cia dla osób z zabu­rze­nia­mi psy­chicz­ny­mi idzie w 2018 r. 566 mln 604 tys. zł (o 50 proc. wię­cej niż w 2015 r.)

W 715 warsz­ta­tach tera­pii zaję­cio­wej bie­rze udział 27 097 osób z nie­peł­no­spraw­no­ścia­mi (o 596 wię­cej niż w 2016 r.). Uczest­nic­two w warsz­ta­tach tera­pii zaję­cio­wej nale­ży do pod­sta­wo­wych form aktyw­no­ści wspo­ma­ga­ją­cej pro­ces reha­bi­li­ta­cji zawo­do­wej i spo­łecz­nej osób z nie­peł­no­spraw­no­ścia­mi. Dofi­nan­so­wa­nie rocz­ne­go poby­tu jed­ne­go uczest­ni­ka w warsz­ta­cie tera­pii zaję­cio­wej wyno­si 16 596 zł. W 2019 r. będzie to 17 796 zł, a w 2020 r. i w latach następ­nych – 18 996 zł.

Od 2018 r., rząd wspie­ra gmi­ny o naj­niż­szych docho­dach w reali­za­cji tego zada­nia poprzez reali­za­cję Pro­gra­mu „ Opie­ka 75+”. Celem jest zapew­nie­nie oso­bom w wie­ku 75+, zamiesz­ka­łym na tere­nach gmin do 60 tys. miesz­kań­ców, usług opie­kuń­czych ade­kwat­nych do potrzeb i moż­li­wo­ści wyni­ka­ją­cych z wie­ku i sta­nu zdro­wia. W pierw­szym pół­ro­czu 2018 r. do pro­gra­mu przy­stą­pi­ło 358 gmin.

Gmi­ny i powia­ty otrzy­mu­ją też wspar­cie finan­so­we na two­rze­nie oraz utrzy­ma­nie pla­có­wek dzien­ne­go poby­tu dla osób star­szych: Dzien­nych Domów “Senior+” i Klu­bów “Senior+” w ramach pro­gra­mu wie­lo­let­nie­go „Senior+” na lata 2015–2020.

Pla­có­wek Senior+ jest 240 (159 dzien­nych domów i 81 klu­bów), któ­re mają ponad 6265 miejsc. Za 80 mln zł w 2018 r. powsta­nie 330 nowych pla­có­wek „Senior+” z 8279 nowy­mi miejscami.

Pla­ców­ki „Senior+”, zlo­ka­li­zo­wa­ne w całej Pol­sce ofe­ru­ją oso­bom star­szym sze­ro­ki kata­log usług z zakre­su akty­wi­za­cji spo­łecz­nej, edu­ka­cji, dzia­łal­no­ści spor­to­wej i kul­tu­ro­wo-oświa­to­wej, reha­bi­li­ta­cji, usług socjal­nych oraz róż­nych form tera­pii zaję­cio­wej. Regu­lar­ne spo­tka­nia z uczest­ni­ka­mi zajęć uroz­ma­ica­ją życie codzien­ne senio­rów i zapew­nia­ją im przede wszyst­kim w peł­ni bez­piecz­ne i róż­no­rod­ne for­my aktyw­no­ści, dosto­so­wa­ne do zain­te­re­so­wań, potrzeb i moż­li­wo­ści osób w pode­szłym wieku.

W efek­cie 900 osób wra­ca co roku z domu pomo­cy spo­łecz­nej do śro­do­wi­ska lokal­ne­go — pod­kre­śli­ła mini­ster Elż­bie­ta Boja­now­ska. Ponad­to kon­cep­cja dein­sty­tu­cjo­na­li­za­cji oraz roz­wój usług spo­łecz­nych świad­czo­nych w lokal­nej spo­łecz­no­ści są uwzględ­nio­ne w Stra­te­gii na rzecz Odpo­wie­dzial­ne­go Roz­wo­ju, w któ­rej ramach reali­zo­wa­ne są róż­ne pro­gra­my i pro­jek­ty w kra­ju, w tym przede wszystkim:

• Poli­ty­ka spo­łecz­na wobec osób star­szych 2030. Bez­pie­czeń­stwo — Uczest­nic­two — Soli­dar­ność, któ­ry to doku­ment został prze­ka­za­ny pod obra­dy Sta­łe­go Komi­te­tu Rady Mini­strów. Doku­ment sta­no­wi sys­te­mo­we roz­wią­za­nia w zakre­sie wspar­cia dla osób starszych;
• Pro­gram Dostęp­ność Plus reali­zo­wa­ny przez Mini­ster­stwo Inwe­sty­cji i Roz­wo­ju, któ­ry pomo­że usu­nąć barie­ry infra­struk­tu­ral­ne i praw­ne, utrud­nia­ją­ce życie mię­dzy inny­mi oso­bom star­szym i z niepełnosprawnościami. 

za: https://www.rpo.gov.pl/pl/content/rzad-odpowiada-rpo-co-robi-w-sprawie-deinstytucjonalizacji