Logo Karkonoskiego Sejmiku Osób niepełnosprawnych

RPO: pro­test w Sej­mie wska­zu­je, że sys­tem wspar­cia osób z nie­peł­no­spraw­no­ścią wyma­ga grun­tow­nej naprawy

Rzecznik Praw Oby stronaX400Trwa­ją­cy w Sej­mie pro­test rodzi­ców nie­peł­no­spraw­nych doro­słych dzie­ci wska­zu­je na dal­sze luki w sys­te­mie wspar­cia osób z nie­peł­no­spraw­no­ścią; wyma­ga on grun­tow­nych dzia­łań napraw­czych — uwa­ża Rzecz­nik Praw Obywatelskich.

Na pierw­szy plan wysu­wa się koniecz­ność wyko­na­nia wyro­ku Try­bu­na­łu Kon­sty­tu­cyj­ne­go z 21 paź­dzier­ni­ka 2014 r. (spra­wa K 38/13) w celu przy­wró­ce­nia rów­ne­go trak­to­wa­nia opie­ku­nów osób nie­peł­no­spraw­nych. Try­bu­nał orzekł wte­dy, że zróż­ni­co­wa­nie pra­wa do świad­cze­nia pie­lę­gna­cyj­ne­go opie­ku­nów oso­by z nie­peł­no­spraw­no­ścią ze wzglę­du na moment powsta­nia nie­peł­no­spraw­no­ści jest nie­zgod­ne z konstytucją.

Mimo wyro­ku, pra­wa dotych­czas nie zmie­nio­no. Po wyro­ku nie­licz­ni opie­ku­no­wie doro­słych osób nie­peł­no­spraw­nych uzy­ska­li upraw­nie­nia do świad­cze­nia pie­lę­gna­cyj­ne­go w wyni­ku wzno­wie­nia postę­po­wa­nia admi­ni­stra­cyj­ne­go lub na pod­sta­wie roz­strzy­gnięć sądo­wo­ad­mi­ni­stra­cyj­nych. Pod­ję­to tak­że pró­by docho­dze­nia sto­sow­ne­go odszko­do­wa­nia od Skar­bu Pań­stwa. Ponad­to gru­po­we skar­gi opie­ku­nów osób doro­słych wpły­nę­ły do Euro­pej­skie­go Try­bu­na­łu Praw Czło­wie­ka, któ­ry przy­jął je do rozpoznania.

Głów­ne pro­ble­my do rowią­za­nia: wyeli­mi­no­wa­nie wyklu­cze­nia z gro­na upraw­nio­nych do świad­cze­nia pie­lę­gna­cyj­ne­go osób, któ­re nie są obję­te obo­wiąz­kiem ali­men­ta­cyj­nym wzglę­dem pod­opiecz­nych; wyeli­mi­no­wa­nie ogra­ni­czeń do świad­czeń opie­kuń­czych i stwo­rze­nie pod­staw do wybo­ru korzyst­niej­sze­go świad­cze­nia przez oso­by pobie­ra­ją­ce eme­ry­tu­rę lub ren­tę;
koniecz­ność dopre­cy­zo­wa­nia prze­sła­nek upraw­nia­ją­cych do świad­cze­nia pie­lę­gna­cyj­ne­go rodzi­ca (opie­ku­na) ze znacz­nym stop­niem niepełnosprawności.

Luki w sys­te­mie wspar­cia osób z nie­peł­no­spraw­no­ścią uwi­docz­ni­ły się w szcze­gól­no­ści w związ­ku z reali­za­cją rzą­do­we­go pro­gra­mu „Rodzi­na 500Plus”. Dla dzie­ci w gru­pie wie­ko­wej pomię­dzy 16. a 18. rokiem życia dostęp do świad­czeń uza­leż­nio­ny jest od posia­da­nia odpo­wied­nie­go stop­nia nie­peł­no­spraw­no­ści, w powią­za­niu z kry­te­rium docho­do­wym. Po ukoń­cze­niu przez nie­peł­no­spraw­ne dziec­ko 18. roku życia, zacho­wu­je ono pra­wo jedy­nie do ren­ty socjal­nej (865 PLN) oraz zasił­ku pie­lę­gna­cyj­ne­go (153 PLN). Zde­cy­do­wa­na więk­szość tych osób nie ma moż­li­wo­ści popra­wy swo­jej sytu­acji docho­do­wej przez pod­ję­cie aktyw­no­ści zawo­do­wej nawet w ogra­ni­czo­nym zakresie.

Ozna­cza to pozo­sta­wa­nie na wyłącz­nym utrzy­ma­niu rodzi­ców. Ci z kolei mają ogra­ni­czo­ne moż­li­wo­ści popra­wy sytu­acji docho­do­wej rodzi­ny ze wzglę­du na pobie­ra­nie świad­cze­nia pie­lę­gna­cyj­ne­go. Sytu­acja rodzin nie­peł­no­spraw­nych doro­słych dzie­ci ule­ga zatem pogor­sze­niu w porów­na­niu do sytu­acji, gdy spra­wo­wa­li opie­kę nad mało­let­ni­mi dziećmi. 

za: https://www.rpo.gov.pl/pl/content/rpo-protest-w-sejmie-wskazuje-ze-system-wsparcia-osob-z-niepelnosprawnoscia-wymaga-gruntownej