Logo Karkonoskiego Sejmiku Osób niepełnosprawnych

Opie­ka dłu­go­ter­mi­no­wa — wszyst­ko o…

opieka długoterminowa

Opie­ka dłu­go­ter­mi­no­wa jest rodza­jem opie­ki odgry­wa­ją­cym coraz waż­niej­szą rolę wobec postę­pu­ją­ce­go pro­ce­su sta­rze­nia się spo­łe­czeń­stwa. Do zakła­dów opie­ki dłu­go­ter­mi­no­wej zali­cza­ne są m. in. zakła­dy opie­kuń­czo-lecz­ni­cze ZOL, pie­lę­gna­cyj­no-opie­kuń­cze ZPO  o pro­fi­lu ogól­nym, a tak­że zakła­dy opie­kuń­czo­/pie­lę­gna­cyj­no-lecz­ni­cze o pro­fi­lu psychiatrycznym.

ZOL/ZPO zapew­nia­ją opie­kę oso­bom prze­wle­kle cho­rym oraz oso­bom, któ­re prze­by­ły lecze­nie szpi­tal­ne i mają ukoń­czo­ny pro­ces dia­gno­zo­wa­nia, lecze­nia ope­ra­cyj­ne­go lub inten­syw­ne­go lecze­nia zacho­waw­cze­go, a nie wyma­ga­ją już dal­szej hospi­ta­li­za­cji w oddzia­le szpi­tal­nym, jed­nak ze wzglę­du na stan zdro­wia i nie­spraw­ność fizycz­ną, brak samo­dziel­no­ści w samo­opie­ce i samo­pie­lę­gna­cji wyma­ga­ją cało­do­bo­wej opie­ki pie­lę­gniar­skiej, reha­bi­li­ta­cyj­nej oraz kon­ty­nu­acji leczenia.

Pacjen­ci, któ­rzy sta­ra­ją się o umiesz­cze­nie w ZOL/ZPO muszą speł­niać waru­nek — w oce­nie ska­lą pozio­mu samo­dziel­no­ści, zwa­ną dalej „ska­lą Bar­thel”, otrzy­ma­ły 40 punk­tów lub mniej. Do takiej opie­ki nie kwa­li­fi­ku­ją się pacjen­ci, jeże­li pod­sta­wo­wym wska­za­niem do obję­cia go opie­ką jest zaawan­so­wa­na cho­ro­ba nowo­two­ro­wa, cho­ro­ba psy­chicz­na lub uzależnienie.

W pro­ce­sie kie­ro­wa­nia do zakła­du opie­kuń­czo-lecz­ni­cze­go ist­nie­ją dwie możliwości:

  1. jeśli pacjent jest w domu, skie­ro­wa­nie wysta­wia lekarz pierw­sze­go kon­tak­tu – wraz z pie­lę­gniar­ką śro­do­wi­sko­wą oce­nia, czy pacjent kwa­li­fi­ku­je się do skie­ro­wa­nia. Doku­men­ta­cję – po skom­ple­to­wa­niu – samo­dziel­nie prze­ka­zu­je się do wybra­ne­go ZOL.
  2. jeśli pacjent prze­by­wa w szpi­ta­lu, skie­ro­wa­nie do ZOL wysta­wia szpi­tal. Wów­czas szpi­tal czę­sto prze­ka­zu­je skie­ro­wa­nie bez­po­śred­nio do placówki.

Pacjent prze­by­wa­ją­cy w zakła­dzie opie­kuń­czo-lecz­ni­czym, pie­lę­gna­cyj­no-opie­kuń­czym pono­si kosz­ty wyży­wie­nia i zakwa­te­ro­wa­nia. Mie­sięcz­ną opła­tę usta­la się w wyso­ko­ści odpo­wia­da­ją­cej 250% naj­niż­szej eme­ry­tu­ry, z tym że opła­ta nie może być wyż­sza niż kwo­ta odpo­wia­da­ją­ca 70% mie­sięcz­ne­go docho­du świad­cze­nio­bior­cy w rozu­mie­niu prze­pi­sów o pomo­cy społecznej.

Zgod­nie Roz­po­rzą­dze­niem Mini­stra Zdro­wia  świad­cze­nia gwa­ran­to­wa­ne w ZOL/ZPO obejmują:

1) świad­cze­nia udzie­la­ne przez lekarza;

2) świad­cze­nia udzie­la­ne przez pielęgniarkę;

3) reha­bi­li­ta­cję ogól­ną w pod­sta­wo­wym zakre­sie, pro­wa­dzo­ną w celu zmniej­sze­nia skut­ków upo­śle­dze­nia rucho­we­go oraz uspraw­nie­nia ruchowego;

4) świad­cze­nia psychologa;

5) tera­pię zajęciową; 

6) lecze­nie farmakologiczne;

7) lecze­nie dietetyczne;

8) zaopa­trze­nie w wyro­by medycz­ne, w tym okre­ślo­ne w załącz­ni­ku nr 1 do roz­po­rzą­dze­nia sto­so­wa­ne przy udzie­la­niu świad­czeń gwa­ran­to­wa­nych w zakła­dzie opiekuńczym;

9) edu­ka­cję zdro­wot­ną pole­ga­ją­cą na przy­go­to­wa­niu świad­cze­nio­bior­cy i jego rodzi­ny lub opie­ku­na do samo­opie­ki i samo­pie­lę­gna­cji w warun­kach domowych.

Ośrod­ki te muszą zapew­niać pacjen­tom nieodpłatnie:

- bada­nia diagnostyczne;

- leki;

- kule;

- laski;

- trój­no­gi;

- czwór­no­gi;

- bal­ko­ni­ki;

- pod­pór­ki;

- wóz­ki inwalidzkie;

- przed­mio­ty pionizujące;

- cew­ni­ki;

- wor­ki na mocz;

- sprzęt stomijny;

- pie­lu­cho­majt­ki i ich zamienniki;

- pie­lu­chy ana­to­micz­ne i ich zamienniki;

- rur­ki tracheostomijne;

- mate­ra­ce prze­ciw­o­dle­ży­no­we zmiennociśnieniowe;

- inne mate­ra­ce przeciwodleżynowe.

Nie­ste­ty na tym lek­kie i przy­jem­ne infor­ma­cje się kończą

Kolej­ki i za mało pla­có­wek, to realia opie­ki nad obłoż­nie chorymi.

W więk­szo­ści pla­có­wek w pierw­szej kolej­no­ści przyj­mo­wa­ni są pacjen­ci szpi­tal­ni, któ­rych stan okre­śla­ny jest jako „pil­ny”. A pacjen­ci „sta­bil­ni” muszą cze­kać nawet mie­sią­ca­mi. Nie ule­ga wąt­pli­wo­ści, że z racji tego, że spo­łe­czeń­stwo się sta­rze­je miejsc w ZOL-ach – zwłasz­cza w dużych aglo­me­ra­cjach – bra­ku­je. I ten pro­blem będzie się pogłębiał.

W 2010 roku w Pol­sce mie­li­śmy nie­co ponad 9 mln osób powy­żej 65 roku życia. W 2013 ponad 9,5 mln a w 2017 już 10 686 524 osób. Śred­nio jest to 25% z ogó­łu lud­no­ści. Z tego na Dol­nym Ślą­sku odpo­wied­nio 682 209, 724 103 oraz 826 627 osób. Odwrot­na jest sytu­acja w przy­pad­ku osób w wie­ku do lat 4, tu z roku na rok licz­ba dzie­ci male­je, w Pol­sce mię­dzy 2010 a 2017 rokiem róż­nią­ca wyno­si  — 170 472. Na Dol­nym Ślą­sku z 148 707 spa­dła do 135 709.

Na koniec 2017 roku baza łóż­ko­wa zakła­dów opie­kuń­czo-lecz­ni­czych i pie­lę­gna­cyj­no-opie­kuń­czych o cha­rak­te­rze ogól­nym i psy­chia­trycz­nym wynio­sła 33,1 tys. (o 3,8% łóżek wię­cej niż w 2016 r.). Opie­ką sta­cjo­nar­ną obję­to łącz­nie 61,5 tys. osób, o 0,8% wię­cej niż przed rokiem. W prze­li­cze­niu na 10 tys. Lud­no­ści Pol­ski, z tej for­my opie­ki sko­rzy­sta­ło 16,0 pacjen­tów, nato­miast licz­ba łóżek przy­pa­da­ją­ca na 10 tys. lud­no­ści (według sta­nu w dniu 31 XII) wynio­sła 8,6. W obu przy­pad­kach wskaź­nik zwięk­szył się o 0,3.

Ana­li­za bazy łóż­ko­wej w opie­ce dłu­go­ter­mi­no­wej wska­zu­je, że 82,1% łóżek (27,2 tys.) było w pla­ców­kach o pro­fi­lu ogól­nym, a 17,9% łóżek (5,9 tys.) w zakła­dach typu psychiatrycznego.

Podob­nie jak przed rokiem, naj­wię­cej łóżek w zakła­dach opie­kuń­czo-lecz­ni­czych i pie­lę­gna­cyj­no-opie­kuń­czych w prze­li­cze­niu na 10 tys. lud­no­ści było w woje­wódz­twach: dol­no­ślą­skim (13,2), mazo­wiec­kim (11,2) i ślą­skim (10,4) a naj­mniej w woje­wódz­twach: wiel­ko­pol­skim (4,0), war­miń­sko-mazur­skim (5,3) i zachod­nio-pomor­skim (5,4). Naj­więk­szy wzrost wskaź­ni­ka wystą­pił w woje­wódz­twach: mazo­wiec­kim (o 1,2), pod­la­skim (o 1,0) i dol­no­ślą­skim (o 0,5), a naj­więk­szy spa­dek odno­to­wa­no w woje­wódz­twie opol­skim (o 0,7) i lubel­skim (o 0,5).

Według Spra­woz­dań z dzia­łal­no­ści Naro­do­we­go Fun­du­szu Zdro­wia z roku na rok zwięk­sza się kwo­ta jaką prze­zna­cza się na ten rodzaj opie­ki w ramach ubez­pie­cze­nia zdro­wot­ne­go.
W roku 2015 war­tość zakon­trak­to­wa­nych świad­czeń wynio­sła (w tys. zł) 1 177 333,28, w 2017 roku 1 467 473,71 z tego w oddzia­le Dol­no­ślą­skim odpo­wied­nio 98 434,48 i 118 943,06. Licz­ba świad­cze­nio­daw­ców w świad­cze­niach pie­lę­gna­cyj­no-opie­kuń­czych wyno­si­ła w roku 2009–1 139, 2010 — 1 530, 2015 – 1 561 a w 2017 – 1 601.

W bie­żą­cym roku NFZ ma zakon­trak­to­wa­nych zakładów/oddziałów opie­kuń­czo – lecz­ni­czych w sumie 438. Z tego naj­wię­cej znaj­du­je się w woje­wódz­twie mazo­wiec­kim – 55, ślą­skim – 52, mało­pol­skim i pod­kar­pac­kim – 40 następ­nie w dol­no­ślą­skim – 31. Naj­mniej w lubu­skim – 11 i zachod­nio­po­mor­skim 13.

W kolej­kach do poszcze­gól­nych ZOL‑i cze­ka nawet kil­ka­dzie­siąt osób, czas ocze­ki­wa­nia wyno­si nie­jed­no­krot­nie ok. dwóch lat.

Nikt nie chce otwie­rać nowych oddzia­łów opie­ki dłu­go­ter­mi­no­wej , a przy­czy­ną jest niskie finan­so­wa­nie tego rodza­ju świad­czeń przez NFZ. Obec­nie Fun­dusz pła­ci za dzień poby­tu pacjen­ta w ZOL‑u ok. 72 zł (do mak­si­mum 252 zł za oso­bo­dzień poby­tu w ZPO/ ZOL pacjen­ta z licz­bą punk­tów 0 — 40 w ska­li Bar­thel żywio­ne­go poza­je­li­to­wo, w tym rów­nież nie­przy­tom­nych, któ­rzy uzy­ska­li 0 w ska­li Bar­thel i do 8 punk­tów w ska­li Glas­gow). W tej staw­ce ma się zmie­ścić  zakup leków, opa­trun­ków, środ­ków pomoc­ni­czych (wszyst­ko za 100% ceny), badań ana­li­tycz­nych i dia­gno­stycz­nych, opie­ki lekar­skiej, kon­sul­ta­cji spe­cja­li­stycz­nych, cało­do­bo­wej opie­ki pie­lę­gniar­skiej, opie­ku­nów medycz­nych, reha­bi­li­ta­cji i róż­nych tera­pii np. zaję­cio­wych, psy­cho­lo­gicz­nych, logo­pe­dycz­nych itp.

Nie­ste­ty przy obec­nym zapo­trze­bo­wa­niu takie ilo­ści miejsc oraz środ­ków prze­zna­czo­nych na opie­kę dłu­go­ter­mi­no­wą to wciąż zde­cy­do­wa­nie za mało. 

 

Wykaz wszyst­kich zakła­dów opie­ki dłu­go­ter­mi­no­wej, któ­re świad­czą usłu­gi w ramach ubez­pie­cze­nia zdro­wot­ne­go moż­na zna­leźć na stro­nie www.nfz-wroclaw.pl w zakład­ce dla Pacjenta/Gdzie się leczyć/Przychodnie i szpi­ta­le, następ­nie nale­ży wybrać Szpi­ta­le i opie­ka cało­do­bo­wa. W oknie Spe­cja­li­za­cja nale­ży wpi­sać ‘świad­cze­nia opie­kuń­czo-lecz­ni­cze’ po czym klik­nąć SZUKAJ. 

W tej wyszu­ki­war­ce moż­na zna­leźć wszyst­kie oddzia­ły, szpi­ta­le, leka­rzy spe­cja­li­stów, den­ty­stów itp. rów­nież w innych województwach.

 A. Mik­sza