Ciąża to szczególny okres w życiu każdej kobiety. W czasie ciąży zarówno dla swojego zdrowia, jak i dla zdrowia dziecka kobieta musi zmienić dotychczasowy styl życia.
Martwisz się, że praca przy komputerze może zaszkodzić Twojemu nienarodzonemu dziecku? Na szczęście Kodeks Pracy chroni zdrowie kobiet będących w okresie ciąży.
Dzisiejsze komputery są wyposażone w osłony ekranów, dzięki czemu pole elektromagnetyczne nie ma dużego wpływu na organizm ludzki, dlatego przyszła mama może pracować przy komputerze pod warunkiem że ciąża rozwija się prawidłowo i nie ma do tego przeciwwskazań.
Kobieta w ciąży nie powinna jednak siedzieć przed komputerem cały dzień. Zaleca się, aby kobiety w ciąży pracowały przy komputerze nie dłużej niż cztery godziny w ciągu doby. Nawet mimo krótkiego czasu pracy radzi się kobietom w ciąży przerywać pracę przy komputerze i parę minut pospacerować, co zapobiega obrzękom nóg i bólom pleców.
Jak poinformować pracodawcę o ciąży?
Nie ma obowiązku pisemnego informowania swojego pracodawcy o ciąży. Zgodnie z art. 185 k.p. należy przedstawić świadectwo lekarskie, w którym ciąża została potwierdzona przez lekarza.
Na podstawie art. 176 Kodeksu pracy nie wolno zatrudniać kobiet przy pracach szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia, czyli pracach narażających na:
1. Działanie pól elektromagnetycznych.
Prace w zasięgu pól elektromagnetycznych o natężeniach przekraczających wartości dla sfery bezpiecznej.
2. Działanie promieniowania jonizującego i nadfioletowego.
Prace w środowisku, w którym występuje przekroczenie 1/4 wartości najwyższych dopuszczalnych natężeń promieniowania nadfioletowego, określonych w przepisach w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.
3. Prace przy monitorach ekranowych w przypadku kobiet w ciąży — powyżej 4 godzin na dobę.
Przepisy nie uzależniają zakazu pracy przy monitorze od stopnia zaawansowania ciąży.
Wykaz takich prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia określa rozporządzenie w sprawie prac wzbronionych kobietom.
Ciąża a komputer
Jeśli kobieta pracuje przy obsłudze monitorów ekranowych powyżej 4 godzin na dobę pracodawca powinien na podstawie art. 179 § 2 k.p. ograniczyć jej czas pracy do 4 godzin.
Pracownica ma prawo odmówić wykonania zadania, gdyby polecenie służbowe zmuszało ją do pracy przy komputerze ponad 4 godziny na dobę. Jeżeli pracodawca w dalszym ciągu kazałby ciężarnej pracować przy komputerze ponad 4 godziny dziennie, to popełniałby wykroczenie zagrożone karą grzywny na podstawie art. 281 pkt 5 k.p.
W przypadku, gdy skrócenie czasu pracy jest niemożliwe lub niecelowe, pracodawca jest obowiązany przenieść pracownicę do innej pracy, a w razie braku takiej możliwości zwolnić pracownicę na czas niezbędny z obowiązku świadczenia pracy. W przypadku zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy pracownica zachowuje prawo do dotychczasowego wynagrodzenia.
Pracownicy przysługuje również dodatek wyrównawczy wówczas, gdy zmiana warunków pracy na dotychczas zajmowanym stanowisku pracy, skrócenie czasu pracy lub przeniesienie pracownicy do innej pracy powoduje obniżenie wynagrodzenia.
Nie więcej niż 8 godzin
Pracodawca nie może swobodnie dysponować czasem pracy ciężarnych kobiet. Nie ma prawa zmusić do pracy ponad normę czasu określoną przepisami. Ciężarna kobieta nie może pracować dłużej niż osiem godzin i to niezależnie od obowiązującego ją rozkładu czasu pracy. Pracownica zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas nieprzepracowany w związku ze zmniejszeniem wymiaru czasu pracy. Pracodawca musi przestrzegać również zakazu zatrudniania ciężarnych pracownic w godzinach nadliczbowych. Zgoda pracownicy na pozostawanie w pracy dłużej nie będzie skuteczna, zaś odmowa wykonywania tego rodzaju pracy nie może oznaczać dla niej żadnych ujemnych skutków.
Obowiązki pracodawcy
Ponadto pracodawca musi pamiętać o poniższych kwestiach przy ustalaniu czas pracy ciężarnej pracownicy:
— obowiązek zmiany rozkładu czasu pracy w sposób umożliwiający wykonywanie pracy poza porą nocną, a jeżeli jest to niemożliwe lub niecelowe, przeniesienia do innej pracy, której wykonywanie nie wymaga pracy w porze nocnej (względnie zwolnienia na czas niezbędny z obowiązku świadczenia pracy)
— zakaz zlecenia pracy w godzinach nadliczbowych i zatrudniania w porze nocnej
— zakaz zatrudniania w systemie przerywanego czasu pracy bez zgody pracownicy
Zwolnienia na badania
Na pracodawcy spoczywa obowiązek udzielania pracownicy ciężarnej zwolnień od pracy na badania lekarskie przeprowadzane w związku z ciążą. Obowiązek ten spoczywa na pracodawcy wówczas, gdy są to badania zalecone przez lekarza i gdy nie mogą być one przeprowadzone poza godzinami pracy. Za czas nieobecności w pracy z tego powodu pracownica zachowuje prawo do wynagrodzenia.
O łamaniu praw pracowniczych pracownica ma prawo poinformować Państwową Inspekcję Pracy lub skierować powództwo do właściwego miejscowo sądu pracy.
Podstawa prawna
1. Art. 148, art. 178 par. 1, art. 1781, 185 par. 2 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).
2. Rozporządzenie Rady Ministrów z 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet (Dz.U. nr 114, poz. 545 z późn. zm.).