Autyzm …

Spo­tka­nie RPO z Poro­zu­mie­niem Autyzm Pol­ska – gru­pą orga­ni­za­cji spo­łecz­nych z całej Pol­ski sku­pia­ją­cej orga­ni­za­cje poza­rzą­do­we dzia­ła­ją­ce na rzecz osób z autyzmem.

8 grud­nia rzecz­nik praw oby­wa­tel­skich Adam Bod­nar spo­tkał się z orga­ni­za­cja­mi spo­łecz­ny­mi two­rzą­cy­mi Poro­zu­mie­nie Autyzm Pol­ska.¹

Zebra­ni przed­sta­wi­li rzecz­ni­ko­wi pro­ble­my osób z auty­zmem i ich rodzin.

Uzna­no, że sys­tem wspar­cia dzie­ci i mło­dzie­ży w edu­ka­cji moż­na uznać za pozy­tyw­ny. Cho­ciaż zda­rza­ją się cza­sem pro­ble­my z prze­ka­za­niem dota­cji na uczniów o spe­cjal­nych pro­ble­mach edu­ka­cyj­nych – to przy­ję­te roz­wią­za­nia praw­ne nale­ży oce­nić pozy­tyw­nie. Pro­ble­my roz­po­czy­na­ją się , gdy oso­ba z auty­zmem koń­czy 24 lata. Wte­dy etap edu­ka­cji ma już za sobą i zaczy­na doro­słe życie. Na tym eta­pie nie uzy­sku­je odpo­wied­nie­go wspar­cia , któ­re umoż­li­wi jej spo­łecz­ne i zawo­do­we funkcjonowanie.

Za naj­waż­niej­sze pro­ble­my zebra­ni uzna­li brak miejsc w dzien­nych pla­ców­kach dla osób z auty­zmem. Zarów­no śro­do­wi­sko­we domy samo­po­mo­cy (ŚDS), jak rów­nież warsz­ta­ty tera­pii zajęciowej(WTZ) i zakła­dy aktyw­no­ści zawo­do­wej (ZAZ) nie są dosto­so­wa­ne do spe­cy­ficz­nych potrzeb osób z auty­zmem. Według człon­ków Poro­zu­mie­nia Autyzm Pol­ska obec­nie jeden ZAZ, pro­wa­dzo­ny przez Fun­da­cje Synap­sis przyj­mu­je oso­by z auty­zmem. Dzia­ła też tyl­ko jeden w Pol­sce WTZ przy­sto­so­wa­ny do przyj­mo­wa­nia osób z autyzmem.

Mówio­no rów­nież o bra­ku pla­có­wek, któ­re przyj­mo­wa­ły­by oso­by z auty­zmem na krót­ki okres przez całą dobę. Na przy­kład cho­ro­ba opie­ku­na zwią­za­na z koniecz­no­ścią poby­tu w szpi­ta­lu sta­wia go w dra­ma­tycz­nej sytu­acji – wybo­ru mie­dzy wła­snym zdro­wiem a zapew­nie­niem opie­ki dla bli­skiej oso­by, któ­ra jest od nie­go cał­ko­wi­cie zależna.

Mówio­no o potrze­bie two­rze­nia sie­ci małych pla­có­wek – typu miesz­kań wspo­ma­ga­nych, 6–8 oso­bo­wych domów opie­ki – na wzór roz­wią­zań wpro­wa­dza­nych obec­nie w Cze­chach w ramach dein­sty­tu­cjo­na­li­za­cji sys­te­mu pomo­cy społecznej.

Pla­ców­ki two­rzo­ne i pro­wa­dzo­ne przez orga­ni­za­cje spo­łecz­ne, takie jak „Far­ma Życia” dzia­ła­ją­ca w Więc­ko­wi­cach w Mało­pol­sce – zapew­nia­ją dobrą jakość życia oso­bom z auty­zmem, ale bory­ka­ją się z nie­zwy­kły­mi kło­po­ta­mi natu­ry finan­so­wej. Byt takich pla­có­wek może być zagro­żo­ny w sytu­acji bra­ku dofinansowania.

Wszyst­kie pre­zen­to­wa­ne pro­ble­my osób z auty­zmem i ich rodzin wyni­ka­ją z gene­ral­nej dys­funk­cji sta­nu orze­ka­nia o nie­peł­no­spraw­no­ści w Pol­sce. Obec­nie brak jest indy­wi­du­al­nej oce­ny potrzeb osób z nie­peł­no­spraw­no­ścia­mi i brak sys­te­mu orze­ka­nia o nie­peł­no­spraw­no­ści, któ­ry taką indy­wi­du­al­ną oce­nę uwzględ­ni. Zapo­wia­da­ne ostat­nio przez pre­ze­sa PFRON pod­ję­cie prac nad nową usta­wą o pra­wach osób z nie­peł­no­spraw­no­ścia­mi pozwa­la mieć nadzie­ję, że rów­nież zmia­ny w orzecz­nic­twie pój­dą w Pol­sce w od lat postu­lo­wa­nym kierunku.

Rezul­ta­tem spo­tka­nia są usta­le­nia doty­czą­ce sta­łych kon­tak­tów mię­dzy BRPO i Poro­zu­mie­niem Autyzm Pol­ska. Mamy nadzie­ję, że do BRPO będą czę­ściej tra­fiać sygna­ły o nie­pra­wi­dło­wo­ściach, doty­czą­cych osób z auty­zmem, aby RPO mógł podej­mo­wać sto­sow­ne inter­wen­cje. Umó­wio­no się rów­nież na kolej­ne spo­tka­nie w gru­pie ekspertów.

www.rpo.gov.pl

1.RPO towa­rzy­szy­ły nastę­pu­ją­ce oso­by: Kata­rzy­na Łako­ma, Lesław Nawac­ki, Krzysz­tof Kurow­ski, Bar­ba­ra Imiołczyk